| |
|
|
|
2 bin nüfuslu belediyeler için kanun teklifi |
TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’da değişiklik yapılması hakkındaki kanun teklifim gerekçesi ile birlikte ekte sunulmuştur. Saygılarımla.
1-Mehmet SERDAROĞLU
İL ÖZEL İDARELERİNE VE BELEDİYELERE GENEL BÜTÇE VERGİ GELİRLERİNDEN PAY VERİLMESİ HAKKINDA KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 5779 İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanunun 2 nci maddesinin 5 nci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir.
“Sair nedenlerle nüfusu 2000’in altına düşen belediyelere gönderilen pay, 2000 nüfusa göre hesaplanır.”
MADDE 2- Bu kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
GENEL GEREKÇE
Son yıllarda yaşanan değişim ve gelişimle birlikte kamu yönetiminde, toplumun yönlendirilmesi sürecini esas alan yönetim anlayışı terk edilerek, yönetenlerle yönetilenlerin karşılıklı etkileşimini esas alan yönetişim anlayışına geçilmesi fikri ön plana çıkmaktadır.
Bu çerçevede merkeziyetçi bir yapıdan ziyade, daha esnek olan ve bu sayede değişen şartlara ve vatandaşların beklentilerine daha hızlı yanıt verebilen, yeniliğe daha açık olan adem-i merkeziyetçi yapılara ağırlık veren bir devlet anlayışı kamu yönetimine hakim olmaktadır.
Kamu hizmetlerinin sunumunda vatandaşa en yakın birimler olan mahalli idarelerin her yönden güçlendirilmesi gerekmektedir.
Bir yerleşim yerinin belediye olabilmesi içi gerekli kıstaslar 5393 sayılı Belediye Kanununda belirlenmiştir. Yine aynı kanunda, bir belediyenin tüzel kişiliğinin nasıl sona ereceği de açıkça hükme bağlanmıştır. Bir belediyenin tüzel kişiliğinin sona ermesi için öncelikle nüfusunun 2000’in altına düşmesi gerekmektedir. Ancak, ilçe merkezlerinde Belediye kurmak zorunlu olduğu için, ilçe belediyelerinin merkez nüfusu 2000’in altına düşse bile Belediyelerin tüzel kişiliği sona ermemektedir. İlçe Merkezleri dışındaki belde belediyelerinde ise, nüfusun 2000’in altına düşmesinden sonra, tüzel kişilik hemen sona ermemekte, ilk mahalli seçimlere kadar devam etmektedir.
6 Mart 2008 tarihli 5747 sayılı Kanunla, nüfusu 2000’in altına düşmüş 862 belde belediyesinin tüzel kişiliği sonlandırılmış, ancak Anayasa Mahkemesi tarafında anılan kanunun geçici birinci maddesi kısmen iptal edilmiştir. Anayasa Mahkemesi kararında, “Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın önerisi ve Bakanlar Kurulu Kararı ile ilan edilmiş turizm bölge, alan ve merkezleri ve kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri” kapsamında kalanlar ile Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nca saptanan 2008 yılı turizm öncelikli yöreler listesinde yer alan beldelerin kapatılamayacağı belirtilmektedir. Dolayısıyla kapatılması öngörülen nüfusu 2000’in altına düşmüş 862 belde belediyesinden, Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerini karşılayanların tüzel kişilikleri sona ermemiştir.
Değişiklik yapmaya çalıştığımız 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun’un Belediye Paylarının tahsisine ilişkin esasları düzenleyen 5 nci maddesine göre, belediye payının yüzde 80’lik kısmı nüfusa göre dağıtılmaktadır.
Hâlihazırda görev ve sorumluluk alanları çok geniş olan mahalli idarelerin bu gelirleri ile görevlerini yerine getirmekte zorlandıkları, birçoğunun bunu başaramadığı görülmektedir.
Öz gelirleri olmayan Mahalli idareler, mali imkânları bakımından tamamen merkezi idareye bağımlı haldedirler. Özellikle, küçük ilçe ve belde belediyeleri, bütün işlerini İller Bankası’ndan gönderilen para ile görmekte, personel ücretlerini de ancak bu şekilde ödeyebilmektedirler.
Belediye hiçbir hizmet yapmasa bile, Belediye Kanunu 48. maddeye göre zorunlu olan yazı işleri, mali hizmetler, fen işleri ve zabıta birimlerinin personel giderleri bile, belli bir yekûn tutmaktadır.
Nüfusu 2000’nin altına düştüğü halde kanunen kapatılması mümkün olmayan ilçe ve belde belediyelerine, nüfuslarına göre gönderilen pay, çoğu zaman bulunması zorunlu personel giderlerini bile karşılamamaktadır.
Ayrıca, 4 Nisan 2007 tarihinde çıkarılan 5620 sayılı kanunla, 22 Temmuz seçimlerinden hemen önce, bir siyasi tasarruf olarak, büyük bir çoğunluğu Belediyelerde çalışan geçici işçiler daimi işçi kadrosuna alınmıştır. Hükümetin bir seçim yatırımı olarak daimi işçi kadrosuna geçirdiği bu işçilerin getirdiği ek yüklerle birlikte, küçük belediyeler, İller Bankası’ndan gelen payla yaşar hale gelmişlerdir.
Kanun teklifimiz ile, nüfusu 2000’in altına düştüğü halde, kanunen kapatılması mümkün olmayan, yine nüfus kıstasına göre tüzel kişiliği bir sonraki mahalli idareler seçimlerinde sona erecek olan belediyelere, 2000 nüfus üzerinden pay aktarılması öngörülmektedir.
Kanun teklifimizin yasalaşması, Bütçeye herhangi bir ek yük getirmeyecektir. Genel bütçe vergi gelirleri tahsilatı toplamından belediyelere ayrılan 2,85’lik rakam yine aynı kalacak, ancak, paylaştırma yapılırken nüfusu 2000’in altına düşmüş belediyeler için iyimser ayrımcılık yapılacaktır. Diğer belediyelere düşen pay, onların bütçeleri içerisinde önemsiz bir miktar azalırken, nüfusu 2000’in altına düşen belediyelere aktarılacak küçük kaynak, onlar için hayati bir miktar olacaktır.
|
|
|
